Macht en moreel

 

Leiders met uw gegund mandaat

Hanteer slechts kiezers’ morele maat

Houd uw macht begrensd door tijd

En houd uw geweten zonder spijt 

[Zie ook in de rubriek Poëzie: Macht of gezag]

Macht is aantrekkelijk. Zowel om het te manifesteren, als ook om er alleen van te profiteren.

Machtsmisbruik is een uitermate hardnekkig en ogenschijnlijk onuitroeibaar mensentrekje. Het gaat over geld en macht. Dit zijn complementaire elementen die op zichzelf en gecombineerd op den duur altijd corrumperen.

Dat speelt bij mensen die een rol hebben, waarbinnen zij macht hebben verworven en die macht breidt zich uit naar mate men langer aan de macht is. Dus politici, managers en CEO's etc. lopen een grote kans om, nagenoeg ongemerkt steeds verder te gaan in het gebruiken van die macht. Tot dat het té ver gaat, dan wordt het machtsmisbruik.

Macht geeft morele verantwoordelijkheid

Wij hebben leiders nodig, dat kan niet anders. Mensen aan het roer die ons op de beste weg houden. Die leiders hebben, al dan niet legaal, een machtsmandaat verworven en dat is een uitermate grote verantwoordelijkheid. Vooral moreel gezien. Macht geeft morele verantwoordelijkheid. Machthebbers moeten zich bij elke beslissing afvragen of het moreel gezien de beste keuze is voor de groep waar zij leiding aan geven. Goede leiders hebben dat besef. Maar dat besef vervaagt naar mate de duur van de machtpositie toeneemt. In de loop van de tijd ontstaan steeds meer verleidingen, wordt het steeds makkelijker om informatie achter te houden, om akkoordjes te sluiten. Achterkamertjes gedoe, ons-kent-ons constructies. Het wordt van kwaad tot erger.

Liegen, ontkennen

Het wordt steeds complexer en steeds moeilijker om een solide en betrouwbaar uitleg van de feitelijke situatie te geven. Op den duur moet er wel gelogen of ontkent worden. Dat gebeurt dan meestal door te beweren dat men zich bepaalde feiten niet meer kan herinneren. De waarheid te zijn vergeten lijkt namelijk minder erger dan de waarheid niet te vertellen, of half te vertellen. Wie zou ontkennen niet zelf zo’n situatie te hebben ervaren, kon maar zo eens verdacht over komen…

Verdraaien en achterhouden

Ook worden feiten verdraaid en moet steeds meer informatie achter gehouden worden, omdat die informatie niet meer strookt met wat men de ander wil laten geloven, of om geen slapende honden wakker te maken.

De mens is goed

Ik ben niet naïef en realiseer mij dat er boeven zijn en dat er gespuis is. Toch geloof ik in essentie in de goedheid van de mens. En ook goede mensen verwerven macht. Maar zijn onze leiders altijd goede mensen? Dat is wel een dingetje. Kijk, er worden geen dictators geboren. Er zijn wel mensen die geboren leiders zijn, maar die niet meer de verantwoordelijkheid weten te dragen om beslissingen op de best morele gronden te nemen. Waarom gebeurt dat en hoe doorbreken we dat?

Dictators zullen we altijd houden. Dat is echt van alle tijden. Dat fenomeen is verbonden met menselijke eigenschappen. Ik heb niet een pasklare oplossing om die mensentrekjes uit te bannen. Het kon wel eens zo zijn dat het helemaal niet uit te bannen is.

Wel denk ik dat korte periodes van zeggenschap en leiderschap positief bijdragen aan het voorkomen dat macht doorschiet in misbruik en manipulatie en in gelieg en bedrieg.

Ik zeg: “Niemand langer dan 5 jaar aan de macht!”

Meneer Rutte

En meneer Rutte? Hij is echt wel een goed mens, maar is natuurlijk al veel te lang aan de macht, met alle gevolgen van dien. Daarom wordt hij door criticasters uitgespuugd. Dat vind ik begrijpelijk en aandoenlijk om te zien. Het is echt tijd om op te stappen meneer Rutte! Het is al te ver gegaan.

 

© TrefMij April 2021